پرنده‌نگری در آغوش پسماندهای شهرداری

پرنده‌نگری در آغوش پسماندهای شهرداری

این منطقه می‌تواند محلی مناسب برای علاقمندان به پرنده‌نگری و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) باشد لکن متاسفانه بدلیل عدم توجه مسولین و مکانیابی نادرست دپو پسماندهای شهری به مکانی آلوده و مملو از زباله تبدیل شده است

جاده ی دسترسی به بیمارستان صحرایی امام علی (ع) به مسافت حدود هشت کیلومتر فضایی بکر میباشد که بدلیل جمع شدن آب باران و سریز پسابهای مزارع نیشکر و اتصال آنها به تالاب شادگان زیستگاه تعداد متنوعی از پرندگانی شده است که در فصل پاییز و زمستان بدلیل هوای معتدل جنوب ایران به این منطقه کوچ می‌کنند. این منطقه علاوه بر ماههای سرد سال، در فصلهای بهار و تابستان نیز مکانی برای زادآوری گروهی از پرندگان کنارآبزی میباشد. پرندگان آبزی و کنارآبزی‌ای که در این منطقه مشاهده شده عبارتند از: کاکایی صورتی، پرستوی دریایی کوچک، سلیم‌ها، آوست و اگرت‌ها.
این منطقه می‌تواند محلی مناسب برای علاقمندان به پرنده‌نگری و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) باشد لکن متاسفانه بدلیل عدم توجه مسولین و مکانیابی نادرست دپو پسماندهای شهری به مکانی آلوده و مملو از زباله تبدیل شده است. همواره بی تدبیری انسانها باعث مخدوش شدن منظر و محیط زیست طبیعی می‌شود در این فضا نیز که میتوانست بخش مهمی از جاذبه‌ی گردشگری طبیعی را در کنار جاذبه‌ی گردشگری جنگ و علمی(پژوهشی) بخود اختصاص دهد و سالانه تعداد زیادی گردشگر را به منطقه جذب نماید، به خانه‌ی زباله‌ها تبدیل شده است.
علاوه بر تخریب منظر و طبیعت، به عنوان تهدیدی جدی برای ازبین رفتن گونه‌های متنوع پرندگان بدلیل تغذیه از زباله ها محسوب می‌شود که این خود گناهی نابخشودنی و یک فاجعه‌ی جبران‌ناپذیر زیست محیطی می‌باشد.
بیمارستان صحرایی امام علی (ع) نیز که در این مکان قرار گرفته سالانه تعداد زیادی از کاروانهای راهیان نور و علاقمندان به گردشگری سیاه (جنگ) را پذیرا است که متاسفانه گردشگران در مسیر بجای مشاهده‌ی فضایی زیبا و بکر و لذت بردن از آن با بوی متعفن زباله مواجه شده و خاطره‌ای ناخوشایند در ذهن آنها ثبت می‌شود.

بیمارستان صحرایی علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) – آبادان :

این بیمارستان صحرایی که يكی از مجهزترين و مهم‌ترين بيمارستان‌های صحرايی در طول دفاع‌مقدس محسوب ميشود در ۱۰ کیلومتری شمال‌شرقی شهر آبادان و بین جاده‌ی آبادان- ماهشهر و آبادان- اهواز قرار دارد این بیمارستان در سال ۱۳۶۵ه.ش، با مساحتی بالغ بر ۲۸۹۴ مترمربع به‌منظور پشتيبانی از عمليات كربلای ۴، توسط مهندسی قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) احداث و زیر نظر بهداری رزمی قرارگاه كربلا سپاه پاسداران فعاليت خود را آغاز نمود و مركز اصلی درمان مجروحین عادی و شیمیایی عملیات كربلای ۴ بود.
در قطعات کف، دیوار و سقف این سایت از بتن پیش‌ساخته نوع ترکیبی استفاده شده و نوع قالب راهروها دال بتنی بوده و بر روی آن حجم انبوهی از خاک، جهت استحکام در برابر حملات هوایی دپو شده است. به‌طور‌ کلی بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طاللب ‌در عمليات‌هاي كربلای ۴ پذیرای ۶۰۰۰۰ مجروح بوده و ۱۸۵ عمل جراحی انجام داده است و در کربلای ۵ پذیرای ۱۵۲۰۷ مجروح بوده و ۱۹۷۰ عمل جراحی در آن انجام شده است. این بیمارستان در طول فعالیت خود تعداد بی‌شماری مجروح شیمیایی را نیز درمان اولیه کرده است.
بیشترین فعالیت بیمارستان صحرایی امام علی (ع) در عملیات های کربلای ۴ و ۵ و ۸ و بیت المقدس ۷ و عملیات های پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ بود.
از نظر فنی، سازه‌ی بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، نسبت به بیمارستان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) ضعیف‌تر بوده است. نقشه‌ی مهندسی این بیمارستان هم با بیمارستان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) تفاوت داشته، لیکن با وجود اینکه بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) از بیمارستان‌های امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مقداری کوچک‌تر بود، اما تمام بخش‌هایی که در یک بیمارستان نیاز است مانند بخش اورژانس، آزمایشگاه، رادیولوژی، ریکاوری، داروخانه و بقیه‌ی بخش‌های پاراکلینیک را دربر داشته است. هم‌چنین سایت‌های اداری و پشتیبانی هم در خارج بیمارستان و در محوطه‌ی اطراف طراحی و ساخته شده بود.
بیمارستان صحرایی امام علی (ع) در تاریخ ۹۴/۶/۲۵ با شماره ۶ در لیست آثار ملی دفاع مقدس میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.

یکی از موارد مشابه این مکان تالاب میقان اراک می‌باشد. که به خوبی از آن حفاظت شده و به یک منطقه نمونه گردشگری تبدیل شده است.
این تالاب، با وسعت ۲۵ هزار هکتار، یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران است که پرندگان مهاجر کم‌یابی را به سمت خود کشانده و امکان پرنده‌نگری را برای گردشگران فراهم کرده است.
فصل سرما که از راه برسد، تالاب میقان سفید پوش می‌شود اما نه از برف. این‌بار، فلس‌های نمک هستند که زمین را سفید پوش می‌کنند، اطراف این تالاب را آبی زلال و گیاهان شوری‌پسند تشکیل می‌دهد که از آن چشم‌اندازی بی‌نظیر می‌سازد. آوای فوجی مرغابی و فلامینگو که با درناها به زمین می‌آیند شما را متحیر می‌کند.

منابع مطالعاتی:
حسینی، سید بهشید، طراحی در بحران، مراکز درمانی صحرایی، ناشر: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
صانعی، مهدی، تپش قلب از پست امدادی تا اتاق جراحی، ماهنامه‌ی امتداد، شماره‌ی ۶۵.
طاهری، عبدالخالق و طاهری، حجت، ۱۳۹۶، راهنمای پرنده نگری در خوزستان، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان، نشر ماه و ما.
طهماسبی‌پور، امیرهوشنگ، سیر تحول بیمارستان صحرایی در جنگ تحمیلی، فصلنامه تخصصي مطالعات دفاع مقدس، شماره‌ی ۴۵.
محمدزاده، فیض الله، بهداری در رزم، ناشر: ستاد مشترک سپاه، معاونت آموزش و نیروی انسانی.

نجلا درخشانی؛ کارشناسی ارشد مرمت و احیا بناها و بافتهای تاریخی

پرنده‌نگری در آغوش پسماندهای شهرداری

این منطقه می‌تواند محلی مناسب برای علاقمندان به پرنده‌نگری و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) باشد لکن متاسفانه بدلیل عدم توجه مسولین و مکانیابی نادرست دپو پسماندهای شهری به مکانی آلوده و مملو از زباله تبدیل شده است

جاده ی دسترسی به بیمارستان صحرایی امام علی (ع) به مسافت حدود هشت کیلومتر فضایی بکر میباشد که بدلیل جمع شدن آب باران و سریز پسابهای مزارع نیشکر و اتصال آنها به تالاب شادگان زیستگاه تعداد متنوعی از پرندگانی شده است که در فصل پاییز و زمستان بدلیل هوای معتدل جنوب ایران به این منطقه کوچ می‌کنند. این منطقه علاوه بر ماههای سرد سال، در فصلهای بهار و تابستان نیز مکانی برای زادآوری گروهی از پرندگان کنارآبزی میباشد. پرندگان آبزی و کنارآبزی‌ای که در این منطقه مشاهده شده عبارتند از: کاکایی صورتی، پرستوی دریایی کوچک، سلیم‌ها، آوست و اگرت‌ها.
این منطقه می‌تواند محلی مناسب برای علاقمندان به پرنده‌نگری و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) باشد لکن متاسفانه بدلیل عدم توجه مسولین و مکانیابی نادرست دپو پسماندهای شهری به مکانی آلوده و مملو از زباله تبدیل شده است. همواره بی تدبیری انسانها باعث مخدوش شدن منظر و محیط زیست طبیعی می‌شود در این فضا نیز که میتوانست بخش مهمی از جاذبه‌ی گردشگری طبیعی را در کنار جاذبه‌ی گردشگری جنگ و علمی(پژوهشی) بخود اختصاص دهد و سالانه تعداد زیادی گردشگر را به منطقه جذب نماید، به خانه‌ی زباله‌ها تبدیل شده است.
علاوه بر تخریب منظر و طبیعت، به عنوان تهدیدی جدی برای ازبین رفتن گونه‌های متنوع پرندگان بدلیل تغذیه از زباله ها محسوب می‌شود که این خود گناهی نابخشودنی و یک فاجعه‌ی جبران‌ناپذیر زیست محیطی می‌باشد.
بیمارستان صحرایی امام علی (ع) نیز که در این مکان قرار گرفته سالانه تعداد زیادی از کاروانهای راهیان نور و علاقمندان به گردشگری سیاه (جنگ) را پذیرا است که متاسفانه گردشگران در مسیر بجای مشاهده‌ی فضایی زیبا و بکر و لذت بردن از آن با بوی متعفن زباله مواجه شده و خاطره‌ای ناخوشایند در ذهن آنها ثبت می‌شود.

بیمارستان صحرایی علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) – آبادان :

این بیمارستان صحرایی که يكی از مجهزترين و مهم‌ترين بيمارستان‌های صحرايی در طول دفاع‌مقدس محسوب ميشود در ۱۰ کیلومتری شمال‌شرقی شهر آبادان و بین جاده‌ی آبادان- ماهشهر و آبادان- اهواز قرار دارد این بیمارستان در سال ۱۳۶۵ه.ش، با مساحتی بالغ بر ۲۸۹۴ مترمربع به‌منظور پشتيبانی از عمليات كربلای ۴، توسط مهندسی قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) احداث و زیر نظر بهداری رزمی قرارگاه كربلا سپاه پاسداران فعاليت خود را آغاز نمود و مركز اصلی درمان مجروحین عادی و شیمیایی عملیات كربلای ۴ بود.
در قطعات کف، دیوار و سقف این سایت از بتن پیش‌ساخته نوع ترکیبی استفاده شده و نوع قالب راهروها دال بتنی بوده و بر روی آن حجم انبوهی از خاک، جهت استحکام در برابر حملات هوایی دپو شده است. به‌طور‌ کلی بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طاللب ‌در عمليات‌هاي كربلای ۴ پذیرای ۶۰۰۰۰ مجروح بوده و ۱۸۵ عمل جراحی انجام داده است و در کربلای ۵ پذیرای ۱۵۲۰۷ مجروح بوده و ۱۹۷۰ عمل جراحی در آن انجام شده است. این بیمارستان در طول فعالیت خود تعداد بی‌شماری مجروح شیمیایی را نیز درمان اولیه کرده است.
بیشترین فعالیت بیمارستان صحرایی امام علی (ع) در عملیات های کربلای ۴ و ۵ و ۸ و بیت المقدس ۷ و عملیات های پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ بود.
از نظر فنی، سازه‌ی بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، نسبت به بیمارستان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) ضعیف‌تر بوده است. نقشه‌ی مهندسی این بیمارستان هم با بیمارستان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) تفاوت داشته، لیکن با وجود اینکه بیمارستان علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) از بیمارستان‌های امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مقداری کوچک‌تر بود، اما تمام بخش‌هایی که در یک بیمارستان نیاز است مانند بخش اورژانس، آزمایشگاه، رادیولوژی، ریکاوری، داروخانه و بقیه‌ی بخش‌های پاراکلینیک را دربر داشته است. هم‌چنین سایت‌های اداری و پشتیبانی هم در خارج بیمارستان و در محوطه‌ی اطراف طراحی و ساخته شده بود.
بیمارستان صحرایی امام علی (ع) در تاریخ ۹۴/۶/۲۵ با شماره ۶ در لیست آثار ملی دفاع مقدس میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.

یکی از موارد مشابه این مکان تالاب میقان اراک می‌باشد. که به خوبی از آن حفاظت شده و به یک منطقه نمونه گردشگری تبدیل شده است.
این تالاب، با وسعت ۲۵ هزار هکتار، یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران است که پرندگان مهاجر کم‌یابی را به سمت خود کشانده و امکان پرنده‌نگری را برای گردشگران فراهم کرده است.
فصل سرما که از راه برسد، تالاب میقان سفید پوش می‌شود اما نه از برف. این‌بار، فلس‌های نمک هستند که زمین را سفید پوش می‌کنند، اطراف این تالاب را آبی زلال و گیاهان شوری‌پسند تشکیل می‌دهد که از آن چشم‌اندازی بی‌نظیر می‌سازد. آوای فوجی مرغابی و فلامینگو که با درناها به زمین می‌آیند شما را متحیر می‌کند.

منابع مطالعاتی:
حسینی، سید بهشید، طراحی در بحران، مراکز درمانی صحرایی، ناشر: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
صانعی، مهدی، تپش قلب از پست امدادی تا اتاق جراحی، ماهنامه‌ی امتداد، شماره‌ی ۶۵.
طاهری، عبدالخالق و طاهری، حجت، ۱۳۹۶، راهنمای پرنده نگری در خوزستان، اداره کل میراث فرهنگی خوزستان، نشر ماه و ما.
طهماسبی‌پور، امیرهوشنگ، سیر تحول بیمارستان صحرایی در جنگ تحمیلی، فصلنامه تخصصي مطالعات دفاع مقدس، شماره‌ی ۴۵.
محمدزاده، فیض الله، بهداری در رزم، ناشر: ستاد مشترک سپاه، معاونت آموزش و نیروی انسانی.

نجلا درخشانی؛ کارشناسی ارشد مرمت و احیا بناها و بافتهای تاریخی