ضعف عمومی گردشگری اهواز در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ نمایان شد

ضعف عمومی گردشگری اهواز در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ نمایان شد؛

دلخوش بودن به چند پل، گردشگری اهواز را متحول نمی کند!

تعطیلات نوروز در کشور ایران پرطرفدارترین و بهترین زمان برای گردشگران داخلی است تا به استانها و شهرهای مختلف کشور سفر کنند و تجربه های نوینی را بدست آوردند.

از سویی دیگر این تعطیلات برای بخشهای مختلف خدمات گردشگری زمانی مناسب برای کسب درامد بیشتر است تا در کنار فعالیت در تمام سال، در سیزره روز تعطیلات با ارائه خدمات بیشتر کمبود درامد در فصلهای دیگر سال را به واسطه حضور بیشمار گردشگران، پوشش دهند.
استان خوزستان به دلیل داشتن آب و هوای مطبوع در فصل بهار، جاذبه های متنوع تاریخی، فرهنگی و طبیعی و آداب و رسوم اقوام مختلف، همواره یکی از مقاصد اصلی سفر برای گردشگران نوروزی به حساب آمده است.

شهر اهواز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود در استان خوزستان که به شکل تقرییی در مرکز استان خوزستان قرار دارد و همچنین شهرت این شهر به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور، همواره مورد توجه گردشگران داخلی بوده که در سفر به خوزستان از آن بازدید میکنند.

اما زمانی که شهر اهواز را از دیدگاه گردشگری و نظم شهری با دیگر کلان شهرهای کشور مانند یزد، اصفهان، شیراز، تبریز و ... در مقام مقایسه قرار میدهیم، میبینیم که در سطح بسیار پایینی قرار دارد. ذکر این نکته ضروری است که خدمات گردشگری و نظم شهری تنها به تعطیلات نوروز اختصاص نمی یابد، بلکه این ویژگیها باید در تمام سال مهیا باشند تا گردشگران از این خدمات در هر زمانی که به یک مقصد سفر میکنند – چه در تعطیلات نوروزی به عنوان فصل پر سفر (high season) و چه در تابستان خوزستان که کمترین تعداد سفر را شاهد هستیم (low season)، بهره مند شوند.
پس از پایان دوران همه گیری کرونا و افزایش سفرهای داخلی، نوروز ۱۴۰۱ اولین تعطیلاتی بود که شهرهای مختلف کشور میزبان گردشگرها بودند و شهر اهواز نیز مورد توجه بسیاری از گردشگرها قرار گرفت. در حال حاضر و پس از سه فصل از تعطیلات نوروزی مشکلاتی که در نوروز ۱۴۰۱ با آن روبرو بودیم همچنان پابرجا هستند و هیچ راه حلی برای آن اندیشیده نشده است.

هر چند اداره میراث اهواز همواره براین موضوع تاکید دارد که جلسه های مختلف در طول سال با بخشهای مختلف برگزار میکند و برنامه ریزی لازم را انجام داده است ولی بازخوردی که میبینیم گویای این مساله است که این جلسه ها خروجی لازم را ندارند یا برنامه ریزیها در حد مناسبی نیستند و هدفگذاری مشخصی ندارند.
شهرداری نقش مهم و به عبارتی مهمترین نقش را در گردشگری بازی میکند. به عبارت دیگر شهرداری میزبان اصلی گردشگرها در هر شهری میباشد.

علیرغم انجام فعالیتهای مختلف در تعطیلات نوروز توسط شهرداری اهواز، گویا همچنان این موضوع را به طور کامل باور ندارد که این میزبانی در تمامی طول سال است و نه تنها در تعطیلات نوروزی. نبود تابلوهای قهوای رنگ ویژه معرفی محوطه های گردشگری، وضعیت اسفالت نامناسب شهری، نظافت پارکها به ویژه در پارکهای ساحلی کارون، نبود سرویسهای بهاشتی مناسب در شهر و بدتر از همه وضعیت فاضلاب شهری اهواز که در تعطیلات نوروز امسال گردشگرها شرایط آن را تجربه کردند که با ابگرفتگی خیابانها همراه بود (همانند سالهای پیش) نشان دهنده ضعف عمومی در این میزبانی است. هر چند دوستان ما در شهرداری اهواز جلسه های مختلف با ارگانهای استانی و شهری برگزار میکنند تا بتوانند خدمات مناسبی را ارائه کنند ولی نتیجه نهایی نشان میدهد این جلسه ها خروجی لازم را ندارند.
یکی از برنامه هایی که شهرداری اهواز هر ساله در ایام نوروز برای گردشگران مستقر در چادرهای شهرداری اجرا میکند، برنامه های تورهای معرفی شهری است. در سالهای پیش این برنامه توسط انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان خوزستان برگزار شد و راهنمایان دارای کارت راهنمای گرشگری از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اجرا این تورها را به عهده داشتند.

حال چه اتفاقی رخ داده که نوروز ۱۴۰۲ این کار به گروه های دیگر سپرده شد را باید از شهرداری اهواز جویا شد.

تعطیلات نوروز اوج زمان کاری برای راهنمایان گردشگری است. ولی در همین ایام به یکباره تمامی افراد در شغلها و سمتهای مختلف، راهنمای گردشگری میشوند و همه تلاش خود را به کار میگیرند تا با استفاده از روابط خود برنامه های گشتهای شهری برنامه ریزی شده توسط شهرداری اهواز را گرفته و انجام دهند.

در این میان اداره میراث اهواز هیچ واکنش مثبت یا منفی درباره اجرای برنامه های گشت شهری توسط راهنمایان آموزش دیده نشان نمیدهد که علت آن را باید از رییس محترم این اداره جویا شد.
یکی از بزرگترین مشکلات شهر اهواز، کمبود اقامتگاه برای اسکان گردشگر است.

نبود اقامتگاههای بوم گردی، اقامتگاههای سنتی و کمبود بسیار زیاد هتل باعث میشود که ظرفیت همان چند هتل محدود در شهر اهواز به سرعت تکمیل شوند.

جالب تر آنکه دوستان همکار ما خوشحال هستند که به دلیل درخواست های بسیار بالا ظرفیت تمام هتله ای شهر اهواز تکمیل است و در واقع چشم خود را برروی این واقعیت بسته اند که علت اصلی کمبود هتل و اقامتگاه است که با افزایش قیمت همین چند هتل روبرو میشویم.

در نتیجه این ضعف بسیار بزرگ، گردشگران در مدارس یا محلهای اسکان ایجاد شده توسط شهراری اهواز (چادر) اقامت میکنند.

این مساله نه تنها در تعطیلات نوروز که در بیشتر ماههای سال به استثنای فصل تابستان در اهواز دیده میشود.

بدتر از آن گروهی با اجاره دادن سویی تها و خانه ها بدون مجوز سعی در جذب مشتری دارند که در این امر بسیار موفق هستند که متاسفانه اداره میراث اهواز همچنان فکری برای این معضل که حتی خطر جانی برای گردشگرها دارد، نکرده است.

زمانی که صحبت از کمبود هتل میشود کارشناسان گرمای هوای اهواز را مانع اصلی میدانند. این در حالی است که شهری مثل دبی که گرمایی در حدود شهر اهواز دارد از نظر تعداد هتل و اقامتگاه در شرایط بسیار مناسبی است.
مساله دیگر عدم آگاهی و دانش بعضی از نیروهای هتلها در اهواز است. زمانی که گردشگر درباره اهواز، جاذبه ها یا امکانات خدمات گردشگری اهواز میپرسد، به طور سهوی یا عمد، این نظر را دارند که اهواز جایی برای گشتن ندارد و در هتل بمانند و از خدمات هتل استفاه کنند!!!
تعطیلی محوطه های تاریخی اهواز بزرگترین نقطه ضعف اداره میراث اهواز است. مشکلی که حداقل پس از دوران همه گیری کرونا و پس از سه دوره تعطیلات نوروزی هیچ تفاوتی نکرده و هیچ راه حلی برای آن اندیشیده نشده است. به عبارت دیگر همان گله و شکایت هایی که گردشگران نوروزی هر ساله داشته اند ( و حتی از گردشگران در طول سال میشنویم)، همچنان پابرجاست: هر جا می رویم تعطیل است!!!
گردشگری که به اهواز سفر میکند در شبکه های مجازی درباره جاذبه های گردشگری این شهر جستجو میکند که در بیشتر مواقع این اسامی را پیدا میکند: کاروانسرای معین التجار، ساختمان سه گوش، سیلو، سرای دادرس، موزه هنرهای معاصر، هتل قو، خانه ماپار، کلیسای مسروپ، کلیسای مارشمعون، کلیسای شبان نیکو، منازل هشت بنگله، گوردخمه های باستانی، آرامستان لهستانی ها و ..... با ورود به شهر حتی یک تابلو معرفی جاذبهها (تابلوی قهوه ای رنگ) نمی بیند و به ناچار از مسیریاب استفاده میکند. داستان زمانی جالب میشود که هر جا میرود با در بسته روبرو میشود.

در این میان تنها خانه ماپار است که در تمام سال فعال بوده و در این سه ساله توانسته در ایام نوروز با برنامه ریزی بهتر نسبت به سالهای قبل و با همکاری راهنمایان گردشگری برتر دفاتر خدمات گرشگری برنامه های بهتری را ارائه کند و همچنین خدمات غذا و نوشیدنی و صنایع دستی را به گردشگران ارائه نماید و جور تمامی سایت های تاریخی اهواز را بکشد.

از طرفی هتل قو همچنان نیاز به مرمت دارد و نیمه وقت کار میکند، گوردخمه های باستانی هیچ نوع امکانات، تابلو، محافظ و ... ندارد و به امان خدا رها شده است و شاهکار گردشگری اهواز به عنوان یک کلان شهر آن است که موزه فعال ندارد!!!

قطار گردشگری همچنان به روی ریل مانده و حرکتی از آن نم یبینیم و باقی مکانها هم بازدید ندارند. در واقع گردشگر حس میکند که وقت خود را در اهواز تلف کرده است.

نتیجه آن شده که در طول سال اهواز به یک خوابگاه شبانه برای گردشگران تبدیل شود. به ویژه برای تورهای ورودی که فقط شب در یکی از هتل های اهواز اقامت میکنند و صبح به مسیر خود ادامه میدهند که از نظر هتل هم شرایط خوبی نداریم.
برای پوشش این همه ضعف اداره میراث اهواز بر روی پلهای ساخته شده روی رودخانه کارون متمرکز میشود و سعی میکند با برجسته سازی آنها نقص های دیگر را بپوشاند که برای همان پلها نیز برنامه ریزی مناسبی دیده نمیشود.

پل سیاه که فقط یک بازدید چشمی دارد و امکان سوار شدن بر قطار گردشگری و حرکت روی پل میسر نیست؛ پل طبیعت که ویژه پیاده روی است نیاز به مرمت و بازسازی دارد.

پل سفید که بیشترین حجم گردشگر را برروی خود تحمل می کند همزمان محل عبور ماشینهای سواری است و در واقع هیچ ایمنی برای گردشگر ندارد و خطر تصادف گردشگران را تهدید می کند. شرایط بهداشتی و نیز پارکهای ساحلی به ویژه در بخشهای منتهی به پلها مناسب نیست، وضعیت رودخانه کارون و قایقهای آن دیگر گفتن ندارد. قایقها بدون جلیقه و بدون ایمنی لازم.
رفع تمام این موانع توسط اداره میراث اهواز به تنهایی ممکن نیست بلکه همکاری بخشهای مختلف و به ویژه شهرداری را مطلبد. هر چند برای رفع مشکلات گه گاه از سوی اداره میراث اهواز صحبتهایی با فعالان و دانش آموختگان گردشگری اهواز میشود تا برای مشاوره و تبادل نظر پیرامون فعالسازی گردشگری اهواز همکاری داشته باشند، ولی زمانی که بحث مسایل مالی مطرح میشود با واکنش اداره میراث روبرو میشویم و در واقع انتظار دارند که این مشاوره ها و همکاریها رایگان صورت پذیرد. از سویی دیگر این دانش آموختگان، گردشگری را حوزه حرفهای و فعالیت شغلی خود میدانند و در نتیجه این همکاری و توافق بینتیجه میماند.
موارد اشاره شده تنها بخشی از مشکلات گردشگری کلان شهر اهواز است. رفع این مشکلات میتواند مبنای اصلی رشد گردشگری در اهواز باشد که تازه بعد از آن موارد دیگر را باید حل و فصل کرد که همکاری سازمانهای دیگر شهر اهواز را میطلبد. شهرداری اهواز به عنوان میزبان و اداره میراث اهواز به عنوان بخش اصلی فعالیت گردشگری راهکاری را لازم دارند تا گردشگری اهواز در تمام سال فعال باشد و تعطیلات نوروز نقطه عطف آن قرار گیرد. فعال شدن بخشهای گردشگری اشاره شده در نهایت به سود مردم شریف شهر اهواز است که میتوانند استفاه بهتری از خدمات گرشگری در شهر خود داشته باشند. این که گرمای شهر اهواز را بهانه کنیم دلیل موجهی نیست. گرما امری است طبیعی؛ این که امکانات نداریم امری است غیر طبیعی!

نگارش علی خرازی

راهنمای بین المللی گردشگری خوزستان