آداب و رسوم ازدواج اعراب در خوزستان

آداب و رسوم ازدواج اعراب در خوزستان

در فرهنگ مردم عرب خوزستان، خانواده پسر پس از انجام تحقیقات لازم و همچنین اطلاع از عدم وجود اصطلاحا "ناهی" یا معترض به خواستگاری دختر میروند.
میان ِطوایف ِ عربِ شوش ،در نخستین گام مادر و خواهر پسر ، موضوع را با والدین دختر در میان می گذارند که در صورت توافق،" مشایه" یا خواستگاری انجام میشود. با اعلام توافق نهایی مهریه یا gey تعیین می شود. gey به پولی گفته میشود که خانواده  پسر به پدر عروس می دهند تا با توجه به استطاعت مالی اش و اضافه کردن مبلغِ دیگری به آن برای دخترش جهیزیه بخرد. 2 الی 3 روز پس از خواستگاری،خانواده پسر مقداری البسه و لوازم مقدماتی مانند بشت(عبا)،حنا،شانه،کیسه حمام،آیینه و عطر و... برای دختر می آورند.همچنین یک حلقه نامزدی که اصطلاحا به آن "نیشان الخطوبه"(علامت نامزدی)،می گویند برای دختر آورده میشود.
در برخی مناطق،قبلا خانواده داماد به جای مهریه،دختری ازخانواده خود را به عقد ازدواج یکی از پسران طایفه عروس در می آوردند.این دو دختر صدایق(SEDAYEGH) نام می گرفتند.
در روستا های بررسی شده اطراف آبادان ،چنانچه پاسخ به پیشنهاد خواستگاری  از طرف خانواده دختر مثبت باشد،مادر دختر به مادر پسر می گوید:"کامکم مفروشه" یعنی جایتان آماده و مفروش است که این جمله نشانه پاسخ مثبت می باشد.
زنان خانواده پسر ، در زمان خواستگاری با دختر مورد نظر گفتگو میکنند و اطلاعاتی از وضعیت جسمانی و خانه داری او کسب میکنند.در شادگان، یکی از نشانه های مهارت دختر در امر خانه داری،قطر نانی است که می پزد و هرچه این قطر بیشتر باشد،نشان از مهارت بیشتر او دارد.
یک شب قبل از عروسی شب حنابندان،یا "لیله الحنا" است.داماد و عروس را جداگانه در خانه های خود حنا می بندند.
معمولا یک یا دو روز قبل از مراسم عقد،عروس را به "هفه" یا "اصلاح" می برند. جاری شدن عقد معمولا در محضر انجام میشود.پس از عقد، عروس و داماد تا سه روز حق نداشتند بیرون روند که البته امروزه این رسم کمرنگ تر شده است.
در شوش رسم است که خواهر ، مادر یا مادر بزرگ عروس همراه عروس به خانه داماد میروند و با خود حلوا و گوسفندی نیز می برند.در شادگان،هنگامی که عروس به سمت خانه داماد آورده میشود،زنی که به او اصطلاحا،"زافوفه" می گویند،عروس را تا خانه داماد همراهی می نماید.زافوفه کسی است که سرد و گرم روزگار را چشیده است.
در بسیاری از مناطق تیراندازی هنگام ورود عروس به خانه داماد نیز مرسوم است. رقص دسته جمعی "یزله" که با پایکوبی و شادمانی همراه است، از رقصهای رایج عربی در هنگام ورود عروس به منزل داماد است. در رسمی دیگر هنگام ورود عروس به منزل داماد، او از پشت بام برایش شیرینی و پول می انداخت.
در شادگان ،از مناطق ِ عرب نشین خوزستان، هنگام ورودِ عروس به منزلِ داماد،بره ای به فرا خور حال خانواده داماد،به پای او قربانی می شود که اصطلاحا به آن "فدیه" میگویند.معمولا از عروس و داماد می خواهند دل بره را مشترکا با هم میل نمایند.قدما معتقدند این کار باعث خواهد شد عروس و داماد با هم یک دل و همراز باشند.
میان قوم عرب نوعی ازدواج  مرسوم است که  بر اساس سنت نذر صورت میگیرد.بدین معنی که والدین دختر ، اور ا نذر یکی از خانواده های سادات می کنند.در صورتی که نذر آنها پذیرفته شود،دختر را به او می دادند که البته  سید ها در بیشتر اوقات ، از خود دختران هم نظر میخواستند و اگر آنها راضی به ازدواج می شدند،وی به عقد پسر مورد نظر در می آمد.
نی همبون از سازهای  کمابیش رایج در  عروسیهای قوم عرب است که البته بیشتر اقوام خوزستان  از آن در مراسم عروسی استفاده میکنند.امروزه از سازهای مدرن  مانند ارگ  درمراسم عقد وعروسی استفاده بیشتری می شود.

منبع:اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان