میراث چند هزار ساله‌ حمیدیه در خطر نابودی

هشدار یک دوستدار میراث فرهنگی؛

میراث چند هزار ساله‌ حمیدیه در خطر نابودی

مسئول انجمن میراث فرهنگی حمیدیه می‌گوید: تثبیت‌کننده‌ رودخانه باستانی تیرا که در سایت گنجینه آب سازمان آب و برق استان خوزستان به ‌عنوان قدیمی‌ترین تثبیت‌کننده‌ رودخانه کشور معرفی شده در چند سال گذشته دست‌خوش تهدیدهای انسانی شده است.

احمد جعفری‌ماجد در گفت‌وگو با ایسنا، تصریح کرد: بخش عمده‌ای از این تهدیدها مربوط به فعالیت‌ شهرداری حمیدیه برای احداث پارک ساحلی است که متاسفانه به‌ دلیل عدم استعلام از اداره میراث فرهنگی حمیدیه و مطالعات تخصصی مربوطه اقدام به خاک‌ریزی و فعالیت ماشین‌آلات سنگین نموده که احتمالا باعث شده بخش‌هایی از این سازه‌ چند هزار ساله صدمه دیده باشد.

او با اشاره به این‌که اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان در حیطه وظایف شغلی خود حفاظت و نگه‌داری از تمامی آثار ارزشمند استان را باید انجام دهد تاکید کرد: لازم است پرونده چنین آثار ارزشمندی را در فهرست ثبت اضطراری قرار دهند زیرا چند سالی است که پرونده این سازه‌ها مورد اهمال قرار گرفته و این آثار که در خطر نابودی کامل هستند بدون توجه اداره کل میراث استان به این احتمال، به مرور درصد تخریب کامل آن‌ها بیشتر می‌شود.

وی یادآوری کرد: سازه‌های تاریخی حمیدیه با قدمت بیش از سه هزار سال در امتداد رودخانه کرخه بخش (نهر تیرا) از منطقه «خسرج» آغاز و تا ورودی منطقه «نصه» (کوی کارگران) ادامه پیدا می‌کند.

مسئول انجمن میراث فرهنگی حمیدیه اضافه کرد: این سازه‌ها بنا بر اعلام کارشناسان باستان‌شناسی از لحاظ سیستم آب‌رسانی و کنترل آب اهمیت ویژه و منحصربفردی دارند.

منطقه تاریخی تثبیت رودخانه «تیرا» به شماره ۷۹۳۰ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌ است.

جعفری‌ماجد با اشاره به این‌که احتمال می‌رود این سازه‌ها در دوران میسان که حدود ۳۷۲ سال پیش از میلاد مسیح روی کار آمده ساخته شده‌ باشند افزود: احتمالا شهر تاریخی نهر تیرا در امتداد این سازه‌ها احداث شده باشد.

او ادامه داد: با استفاده از این سازه‌ها آب مورد نیاز کشاورزی، آب مورد نیاز کوره‌های ضرب سکه، آب سوق نهر تیرا و آب شهری نهر تیرا با استفاده از سیستم تعبیه شده در تثبیت‌کننده آب به ‌صورت تحت فشار تامین می‌شده است.

این دوستدار میراث فرهنگی با بیان این‌که مردم محلی حمیدیه این سازه‌های آبی را «سنون» خطاب می‌کنند و مفرد آن را «سن» می‌گویند گفت: سازه‌های آبی حمیدیه شامل چندین سد برای بالا نگاه‌ داشتن آب بالاتر از سطح زمین، چندین پل‌بند که تنها آثاری از یکی باقی‌ مانده و تثبیت‌کننده رودخانه که برای انتقال و تقسیم آب مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

سازه‌ای که در رودخانه کرخه در شهرستان حمیدیه از دوره ساسانی تا امروز وجود دارد از آن به عنوان تثبیت‌کننده دیواره یا (اپی) نام می‌برند. سازه‌های آبی مربوط به دوره ساسانیان در ضلع غربی رودخانه کرخه در شهر حمیدیه واقع شده‌اند. طول دیواره سد تنظیمی تاریخی حمیدیه حدود ۱۱۰ متر به قطر ۲٫۵ متر و ارتفاع پنج متر است که در حاشیه رودخانه کرخه قرار گرفته و در امتداد دیواره این سازه ۲ سد و یک پل بند تاریخی متصل شده ‌است